Maski Afrykańskie – DR Konga

Oryginalna sztuka afrykańska obfituje w różnego rodzaju maski afrykańskie. Jedne wykonane są z drewna, drugie z kolei z gliny. Te, które zostały wyrzeźbione z drewna także można podzielić na różne rodzaje – bowiem afrykańscy artyści pracują na kilku materiałach, które są znane i cenione ze względu na swoje wyjątkowe właściwości. Mahoń, heban i drewno tekowe, bo to o nich mowa cechują się niebywałą twardością, odpornością na wilgoć, a także piękną barwą. Rodzaj wykorzystywanego materiału nie stanowi jednak jedynej determinanty, która umożliwia klasyfikację masek z Afryki. Maski murzyńskie różnią się od siebie także w zależności od kraju pochodzenia, a więc miejsca w którym powstały. W dzisiejszym artykule weźmiemy pod lupę maski z Demokratycznej Republiki Kongo. Jak wyglądają? Czym różnią się od innych? O tym poniżej.

Krótko o Demokratycznej Republice Konga…

Czy wiecie, że Demokratyczna Republika Konga to drugie co do wielkości państwo Afryki? Usytuowane jest w środkowej części Czarnego Lądu, w dorzeczu rzeki Kongo, u której ujścia posiada 37 km dostępu do Oceanu Atlantyckiego. Nazwa powstała od ludu Bakongo, która oznacza myśliwy. Do 1908 roku Demokratyczna Republika Konga występowała jako Wolne Państwo Konga. Z kolei do 1960 jako Kongo Belgijskie. Po uzyskaniu niepodległości, która nastąpiła w latach 1971–1997 znana było jako Zair. Dla odróżnienia od sąsiadującej Republiki Konga (Kongo, Kongo-Brazzaville), Demokratyczna Republika Konga występuje pod nazwą Kongo-Kinszasa. Przed zmianą nazwy stolicy określano ją jako Kongo-Léopoldville.

Do największych miast można zaliczyć: Kinszasa, Lubumbashi, Mbuji-Mayi, Kisangani, Kananga. Warto wspomnieć, że w Demokratycznej Republice Konga mieszka blisko 250 grup etnicznych, z których najliczniejszymi są Kongo, Luba i Mongo.

Jak wyglądają maski afrykańskie z Demokratycznej Republiki Konga?

Zgłębiliśmy pokrótce wiedzę z zakresu Demokratycznej Republiki Konga. Posiadając najważniejsze informacje na temat wyżej wymienionego kraju możemy przejść do najważniejszej części artykułu. Przeanalizujmy zatem kilka przykładów, zobaczmy co łączy poszczególne maski murzyńskie.

Maska uśmiechniętego szympansa

Maska Mwisii Gwa, bo tak brzmi oryginalna nazwa dzieła, to maska przedstawiająca człowieka szympansa. Stworzona została przez plemię Hemba. Używana podczas plemiennych rytuałów, gdzie tancerz z wyżej wymienioną maską na twarzy, przyodziany w skórę wykonuje charakterystyczne ruchy. Najczęściej towarzyszy grupom etnicznym podczas pogrzebu. Nie bez przyczyny maska ta przedstawia właśnie szympansa. Zwierze to jest bowiem symbolem przejścia. Uśmiech także nie jest przypadkowy. Ma ona dwojakie znaczenie – uśmiech ten ma świadczyć o zgodzie między światem żywych, a umarłych. Dodatkowo, uśmiech ma być przesłaniem do Śmierci. Lud w taki sposób prosi, aby nie zabierała ze sobą kolejnych osób.

Do wykonania maski murzyńskiej wykorzystano cejbę, po którą afrykańscy rzeźbiarze sięgają w przypadku rytualnych przedmiotów. U podnóża znajduje się metalowy stojak.

Maska Kifbe Songe

Drugim przykładem maski afrykańskiej z Demokratycznej Republiki Konga jest maska Kifebe. Ona z kolei wykorzystywana jest przez lud z plemienia Songe i Luba. Świadczy to o tym, że grupy etniczne te są ze sobą w stałej komunikacji. Powyżej zaprezentowana została żeńska wersja maski kifebe. Jak ją odróżnić od męskiej? To bardzo proste! Damska maska kifebe wyróżnia się pokryciem geometrycznymi wzorami, a także tłoczeniami na całej powierzchni dzieła. Maska murzyńska pokryta jest białą glinką, co świadczy o czystości i niewinności. Na fotografii maski afrykańskiej z Demokratycznej Republiki Konga można dostrzec ponadto liczne otwory. Ich przeznaczeniem jest osłonięcie twarzy tancerza przy użyciu przymocowanej rafii i kawałków tkanin.

Tak, jak w przypadku przykładu pierwszego, maska została wykonana z cejby. Nie mogłoby być inaczej, wszak maska kifebe również jest rytualnym przedmiotem. Także została umocowana na metalowym stojaku.

Maska Lega – strażnik czasu

Trzecim, a zarazem ostatnim przykładem maski afrykańskiej, pochodzącej z Demokratycznej Republiki Konga jest maska Lega. „Lega” nazywa się grupy etniczne, które zamieszkują północny kraniec jeziora Tanganika nad brzegami rzeki Lualaba. Elementem charakterystycznym tych masek jest wąski nos, migdałowate oczy, a także lekko otwarte usta. Tak, jak w przypadku maski Kifebe, w Lega także naciera się biały pigment.

Maski z drewna przedstawiające wiele twarzy wykorzystywane były podczas inicjacji na wyższy poziom ,,Bwani”. Przypisuje się jej bowiem mądrość i wiedzę. Nazywa się je „strażnikami czasu”, ponieważ stoją na straży przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.

Wszystkie z przedstawionych w dzisiejszym materiale maski murzyńskie wykonane zostały z cejby i przymocowane na metalowej nóżce.

Podsumowując, do masek afrykańskich pochodzących z Demokratycznej Republiki Konga wykorzystuje się przede wszystkim cejbę. Mocuje się je ponadto na metalowej nóżce. W kraju tym wykonuje się w głównej mierze maski służące do plemiennych rytuałów. Każda z nich ma własny symbol i zastosowanie. Z pewnością różnią się one od innych masek – są większe, stosuje się różnorodne techniki podczas tworzenia dzieła (tłoczenia, pokrywanie maski białą glinką) i przeważnie przeznaczone są do ulokowania na stole czy komodzie ze względu na przymocowaną nóżkę. To świetna propozycja dla tych z Państwa, którzy pragną wzbogacić swoje pomieszczenia o ciekawe i oryginalne dzieła. Sprawdzą się również w przypadku upominku dla bliskiej osoby. Zapraszamy na stronę Sklepu Afrykańskiego, gdzie znajdziemy największy wybór masek i rzeźb afrykańskich.