Maski afrykańskie – Symbolika i ich znaczenie

Maski afrykańskie – Symbolika i ich znaczenie

Maski afrykańskie cieszą się obecnie dużym zainteresowaniem i to nie tylko wśród samych Afrykańczyków, ale i turystów. Okazuje się przy tym, że każda maska afrykańska mówi sporo o lokalnej kulturze. To przedmioty wykorzystywane powszechnie podczas różnego rodzaju rytuałów i ceremonii. Co jeszcze warto na ich temat wiedzieć?

Historia afrykańskich masek

Jedną z głównych cech kultury narodów afrykańskich jest używanie masek w rytuałach i ceremoniach. Uważa się, że najwcześniejsze maski były wykonywane i używane w Afryce już przed erą paleolitu. Reprezentują duchy zwierząt lub przodków, mitologicznych bohaterów, wartości moralne lub formę uhonorowania osoby w symboliczny sposób. Twórca masek ma wysoką rangę w wiosce, ponieważ uważa się, że ma kontakt ze światem duchów, a tworzenie masek jest rzemiosłem przekazywanym w rodzinie.

Znaczenie masek afrykańskich

Afrykańskie maski z założenia powinny być noszone. Nie są więc jedynie ozdobą samą w sobie. Zakłada się je bowiem na różnego rodzaju okazje. Chociaż oczywiście zdarzają się maski, które wykorzystuje się jedynie dekoracyjnie. Turyści z Europy traktują maski afrykańskie jako ciekawą ozdobę na ścianę czy interesującą pamiątkę z dalekiej podróży. Symbolika masek afrykańskich najczęściej łączy w sobie cechy ludzkie i zwierzęce.

Zwierzęta są częstym tematem afrykańskiej sztuki robienia masek. Reprezentują one ducha zwierzęcia – nosząc maskę można skomunikować się z tym zwierzęciem, na przykład prosząc zwierzę o trzymanie się z dala od wioski. W innych przypadkach zwierzę jest symbolem cnoty. Najczęściej występującymi zwierzętami, które są uwieczniane na maskach afrykańskich są bawoły, hieny, jastrzębie, krokodyle i antylopy. Antylopa jest jednym z najczęściej używanych motywów w maska zwierzęcych, ponieważ symbolizuje rolnictwo, a więc zapewnia obfite plony.

Poniżej charakterystyka masek afrykańskich, w których ukryte są następujące wartości:

  • „moc” – maski mają rogi antylopy, zęby krokodyla i kły guźca
  • „spokój i cierpliwość” – maska ma półotwarte oczy
  • „pokora” – występują małe usta i oczy
  • „mądrość” – maska ma szerokie, wypukłe czoło
  • „moc i siła” – charakterystyczny jest duży podbródek

Kolejnym motywem, który jest powszechnie wykorzystywany przy tworzeniu masek afrykańskich jest kobieca twarz przedstawiona na wzór ideału kobiecego piękna. Podczas gdy maski niektórych plemion mają piersi i ozdobne blizny, inne mają migdałowe oczy, zakrzywione rzęsy, cienki podbródek i ozdoby. Wszystkie te cechy uważa się za synonimy piękna u kobiet dla ich odpowiednich plemion. Noszenie tych kobiecych masek jest w większości przypadków zarezerwowane dla mężczyzn.

Maski, które przedstawiają przodków kształtuje się najczęściej w formie ludzkiej czaszki. Używa się ich w różnych ceremoniach jako świadków, martwych przodków protektorów, od których prośba jest aprobowana lub jako podmioty, którym wypłacane są honoraria.

Maska jest noszona przez tancerza, który staje się „nosicielem” ducha maski, swego rodzaju medium pomiędzy plemieniem, a duchem. Ten stan podobny do transu odbywa się za pomocą specyficznej muzyki i tańca. Podczas każdej ceremonii weselnej, rytuału inicjacyjnego i pogrzebu odbywa się charakterystyczny dla danego plemienia taniec z użyciem masek afrykańskich.

Z czego wykonywane są słynne afrykańskie maski?

Najczęściej wykorzystywanym materiałem do tworzenia masek afrykańskich jest powszechnie dostępny materiał – drewno. Stosuje się tutaj wiele gatunków drzew, z których najpopularniejszymi i najbardziej pożądanymi ze względu na swoje właściwości i walory estetyczne są heban i mahoń. W kilku rejonach Afryki tworzy się maski również z mosiądzu. Powstające w ten sposób dzieło sztuki afrykańskiej wymaga jeszcze odpowiedniego udekorowania. W tym celu korzysta się z takich materiałów jak skóra, cyna, złoto i różnego rodzaju tkaniny.

Obecnie największym zainteresowaniem cieszą się przede wszystkim maski hełmowe, które zakłada się na całą głowę. Poza tym spotkać się można także z maskami twarzowymi, które trzyma się z założenia przed twarzą. Inny rodzaj afrykańskich masek to NIMBA, a więc maski zakładane na ramiona tancerzy. Poza tym wyróżnić można maski przeznaczone na ścianę, które pełnią tylko funkcję dekoracyjną.

Poszczególne afrykańskie maski różnią się między sobą kształtem i wyglądem, ale ich forma przekazu jest podobna. Z drugiej strony warto pamiętać, że same maski bez otoczenia muzyki, tańca czy ludowego stroju tracą niestety swoje symboliczne znaczenie. Maski afrykańskie mają w praktyce całkiem sporo ról – dodają powagi, informują, utrzymują karność w grupie osób itd.

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij gwiazdkę, aby go ocenić!

Średnia ocena / 5. Liczba głosów:

Jeżeli nasz artykuł był dla Ciebie przydatny...

Śledź nas w mediach społecznościowych!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *